Planina Jahorina

O Jahorini...

Jahorina je planina u Bosni i Hercegovini koja, u orografskom pogledu pripada dinarskom planinskom sistemu. Nalazi se u centralnom dijelu BiH tj. u jugoistočnom dijelu Republike Srpske i udaljena je 30 km od Sarajeva i 15 km od Pala. Prostire se od 43°39' do 43°47' sjeverne geografske širine i od 18°31' do 18°43 istočne geografske dužine. Pravac pružanja planine je jugoistok-sjeverozapad. Dužina masiva koji dominira i koji nema jasnih morfoloških, bioloških i hidroloških međa, kao ni jasne granice između susjednih planina je 25-30 kilometara, a širina je od 5-15 kilometara. Najviši vrh je Ogorjelica sa 1.916 m nadmorske visine.

Ogranci Jahorine se na sjeveru pružaju preko šumovite zaravni Ravne planine (1400 – 1600 m) i šumovitih brežuljaka u dolini Paljanske Miljacke i Prače, a dalje se nastavljaju ogranci Romanije (1629 m). Na sjeveroistoku Jahorina se završava stršećim vrhom Klek (1744 m), a sa sjeverozapadne i zapadne strane na ogranke Jahorine nastavlja se Trebević (1630 m) koji se preko Miljevića i Lukavice spušta u Sarajevsko polje. Sa jugozapadne strane planina se preko Crne rijeke spušta u Trnovsku kotlinu iz koje se nastavljaju ogranci planine Treskavice (2088 m).

Povoljan položaj Jahorine, udaljenost od mora, veličina i pravac pružanja masiva, geološka građa i različiti oblici reljefa uslovili su specifične prirodno-geografske karakteristike ove planine. One su učinile da se Jahorina razlikuje od susjednih planina u okruženju po osnovu prirodnih potencijala i mogućnosti za obavljanje različitih privrednih djelatnosti, gdje turizam ima vodeću ulogu.

Kada se ima u vidu saobraćajni položaj ove planine, značajno je spomenuti niz putnih pravaca kao što su: asfaltna cesta od Sarajeva preko Trebevića do raskrsnice Bistrica–Pale, dužine 26 km (a od Sarajeva preko Trebevića do Poljica – 32 km); moderan asfaltni put od hotela Bistrica na Jahorini preko Pala dolinom Miljacke do Sarajeva, dužine 28km (a od Jahorine do Pala – 14 km). Pored navedenih putnih komunikacija treba spomenuti i blizinu Međunarodnog aerodroma Sarajevo, koji je smješten u Butmiru, odnosno tik uz magistralni put M18.

Masiv Jahorine se može podijeliti svojim grebenima na tri cjeline: Trebević, Ravnu planinu i Golu Jahorinu. Planina Jahorina, kao sastavni dio Dinarskih planina i visoravni, odlikuje se znatnom razuđenosti reljefa čemu je prvenstveno doprinijela mozaička geološka građa, a značajan uticaj na oblikovanje reljefa imali su voda i led. Pored toga, značajnu ulogu u formiranju geomorfoloških karakteristika imaju i tri riječna sliva: Željeznice, Miljacke i Prače. Prva dva sliva je samo dodiruju jer protiču podnožjem sa južne, odnosno sjeverne strane, dok se rijeka Prača sa svojim pritokama duboko uvlači u podnožje Jahorine.

Reljef Jahorine ima pretežno blage oblike, blage padine i zaobljene planinske vrhove (Ogorjelica, Paloševina, Šator, Debelo brdo, Kunca i dr.). Nešto istaknutije oblike u reljefu Jahorine čine tek pojedini vrhovi kao što su Trijeska (1806 m), Klek (1744) i Borovac (1750) koji predstavljaju i dio razvođa između rijeka Prače i Kolune.

To što se nalazi na mjestu uticaja dvije klime (mediteranske i kontinentalne) njen reljef, geološki sastav, vegetecioni pokrivač i riječni slivovi kao značajni modifikatori klime daju joj određene specifičnosti, naročito kada je riječ o zimskim sportovima. Snijeg se na ovoj planini zadržava oko 175 dana u godini (od novembra do aprila, a ponekad ga ima i u maju), sa  prosječnom visinom od skoro 100 cm. Najniže temperature su u januaru sa prosječnom dnevnom od  -9,9°C. Magle su rijetke i javljaju se s proljeća i jeseni. Nema jakog vjetra sa sjevera, a na vrhovima Jahorine duvaju vjetrovi južnih smjerova.

Mr Jelena Golijanin

Copyright © 2004-2023 JahorinaOnline.com